ΤΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΟΝΗΣΩΝ ΜΑΣ.
Ο ΤΡΟΧΟΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟΥ ΠΑΤΡΙΣ ΠΟΥ ΝΑΥΑΓΗΣΕ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΑ,
Ποια είναι η ιστορία του πλοίου και του ναυαγίου? Δείτε συγκλονιστικές εικόνες του ναυαγίου μέσα από τον βυθό του Αιγαίου μας αλλά και ευρήματα που σήμερα εκθέτονται.
Συνεχίζοντας τις ιστορικές αναδρομές στο γοητευτικό παρελθόν μας που όμως μόνο σκοπό έχουν να μας αφυπνίσουν ότι μπορούμε να έχουμε ένα ακόμα ενδοξότερο και δημιουργικότερο μέλλον μόνο αν γνωρίζουμε την ιστορία μας και έχουμε συνειδητοποιήσει ποιοι είμαστε και τι αξίζουμε θα σκαλίσουμε σήμερα τις αναμνήσεις των παππούδων μας και θα ανακαλύψουμε ένα από τα πιο διάσημα ναυαγια που έγιναν στην περιοχή της Σύρου.
ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ ΤΡΟΧΟΚΙΝΗΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ «ΠΑΤΡΙΣ το ΠΟΛΥ ΜΑΚΡΙΝΌ 1868.
Τα Τροχήλατα πλοία είναι από τα πρωία μηχανοκίνητα πλοία που έφτιαξαν οι άνθρωποι και έμοιαζαν με τα γνωστά σε όλους ποταμόπλοια. Μάνο που ήταν δυνατότερα, πιο σκληρές κατασκευές και πιο “θαλασσινά σκαριά ώστε να ταξιδεύουν στην όχι πάντα ήρεμη θάλασσα.
Το επιβατικό ατμόπλοιο «Πατρίς» ήταν ένα από τα πλοία της Ελληνικής Ατμοπλοϊκής Εταιρίας, της πρώτης ακτοπλοϊκής εταιρίας που ιδρύθηκε στην Ελλάδα. Η Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος, των Ανδριωτων Εμπειρίκων, κυριάρχησε στον χώρο των υπερωκεανίων για 30 ολόκληρα χρόνια (από το 1908 μέχρι το 1937). Στη συνέχεια στον χώρο κυριάρχησε η άλλη μεγάλη ανδριώτικη εφοπλιστική οικογένεια των Γουλανδρήδων (από το 1939 μέχρι το 1971). Το ΠΑΤΡΙΣ Κατασκευάστηκε κατόπιν παραγγελίας του πρώην βασιλιά ‘Οθωνα, στην Αγγλία το 1860. Ήταν ένα πολυτελές πλοίο, σιδερένιας κατασκευής, μήκους 217 ποδών, πλάτους 28 ποδών, 787 κόρων, 700 τόνων και 180 ίππων. Έκαιγε κάρβουνο που τροφοδοτούσε την ατμομηχανή, η οποία κινούσε τους δύο τροχούς του. Διέθετε ωστόσο και ιστία.
Η αρχική του ονομασία ήταν Όθων ,προς τιμήν του τότε βασιλέα της Ελλάδας Όθωνα.Μετονομάστηκε σε Πατρίς και παραδόθηκε στην Ελληνική Ατμοπλοϊκή Εταιρεία. Μήκους 217 ποδών, πλάτους 27.5 ποδών, 787 κόρων, 641 τόνων (επίσης αναφερόταν και ως 800 τόνων), 180 ίππων.
Στις 23 Φεβρουαρίου 1868 το ατμόπλοιο Πατρίς αναχωρεί από τον Πειραιά με 400 επιβάτες και τελικό προορισμό την Σύρο. Κατά τις βραδυνές ώρες ,από λάθος υπολογισμό του καπετάνιου και του πηδαλιούχου το Πατρίς προσκρούει σε ξέρα στην θέση Κούνδουρος της Κέας και βυθίζεται χωρίς ανθρώπινες απώλειες!
Σε ρεπορτάζ εκείνης της εποχής στην εφημερίδα Αλήθεια αναφέρεται σαν αιτία του ναυαγίου η αμέλεια του καπετάνιου.
Το πλοίο το βράδυ της 24ης Φεβρουαρίου 1868 παρεξέκλινε από την πορεία του και βρήκε στην ύπουλη ξέρα. «Οι επιβάτες ήταν πολυπληθείς, σχεδόν 500. Γενική κατόπιν επήλθε ταραχή και σύγχυσις, πλην όποιο αίσχος! Οι ναύται του ατμόπλοιου αντί να προσπαθήσωσιν όπως χείρα αρρωγόν προσφέρωσιν εις τους δυστυχείς επιβάτας, λαμβάνοντας τας λέμβους του ατμόπλοιου, εξώρμησαν εις την ξηράν… Ευτυχώς μικρόν σκάφος των μηχανικών του ατμοπλοίου εχρησίμευσεν εις αυτούς…»
Πολλές εφημερίδες αναφερόντουσαν τότε στο γεγονός.
«Εκ των ωραιότερων, εάν μη το άριστον, των ατμόπλοιων της Ελληνικής Ατμοπλοϊκής εταιρίας, η Πατρίς, εναυάγησεν….» ανέφεραν όλες οι εφημερίδες και ζητούσαν εξηγήσεις για το δυστύχημα. Η θάλασσα ήταν ελαφρώς ταραγμένη και τα νερά γνωστότατα, η ζυγαριά έδειχνε να γέρνει κατά του καπετάνιου.
«Μέγα δυστύχημα αννηγγέλθη χθες εις την πρωτεύουσαν. Το ωραιότερον ατμόπλοιον της ελληνικής ατμοπλοικής εταιρίας, η «Πατρίς», μεταβαίνων εκ Πειραιώς εις Σύρων, εκτύπησεν επι ύφαλων έξωθεν της Κέας και διερράγην απωλέσθη.»
Εφημερίδα «ΑΥΓΗ» 24 Φεβρουαρίου 1868
Η εφημερίδα ΑΙΩΝ δημοσιεύει όλη την αναφορά του καπετάνιου και αναμένει το πόρισμα, αναζητούνται οι υπεύθυνοι.
Το τροχοκίνητο ατμόπλοιο «Πατρίς» παραγγέλθηκε στα ναυπηγεία C. Lungley & Co, Deptford, στον ποταμό Thames, της Αγγλίας από τον Βασιλιά Όθωνα το 1859 και παρελήφθη το 1860.
Μήκους 217 ποδών, πλάτους 27.5 ποδών, 787 κόρων, 641 τόνων (επίσης αναφερόταν και ως 800 τόνων), 180 ίππων.
Ταυτόχρονα παραγγέλθηκαν 4 πλοία, δυο όμοια τροχοκίνητα ατμόπλοια, το πολυτελές «Όθων» και «Αμαλία», καθώς επίσης και δυο μικρότερα το «Βυζάντιον» και το «Επτάνησος».
Το «Όθων» μετονομάστηκε σε «Πατρίς», όπου δόθηκε στην Ελληνική Ατμοπλοΐα μαζί με το «Αμαλία», το οποίο μετονομάστηκε σε «Ευνομία». Στο «Ευνομία» εκδηλώθηκε φωτιά στο λέβητα, ενώ ήταν στην Ύδρα και κάηκαν ζωντανοί 50 άνθρωποι. Έπειτα μετονομάστηκε σε «Ίρις».
Το 2007 οργανώθηκε ανέλκυση ενός από τους δύο τροχούς του ατμόπλοιου «Πατρίς». Στην επιχείρηση συνεργάστηκαν το Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και η καταδυτική ομάδα UFR-Team. Ταυτοχρόνως το εγχείρημα κινηματογραφήθηκε για τη δημιουργία του ντοκυμαντέρ «Πατρίς» Απωλεσθέν το 1868, μια συμπαραγωγή της Ε.Ρ.Τ., του γραφείου παραγωγής ΤΕΧΝΗΣ, και του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης. Ο τροχός, μετά την ανέλκυση του, τοποθετήθηκε προσωρινά στον Ταρσανά της Ερμούπολης μέχρι την μεταφορά του στην τελική του θέση.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 2010 ο τροχός του ατμόπλοιου «Πατρίς» μεταφέρθηκε στην τελική του θέση στο προαύλιο του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης και τοποθετήθηκε σε ειδική βάση όπου έχει ήδη ξεκινήσει η συντήρηση του από ειδική επιστημονική ομάδα. Ο τροχός του «Πατρίς», ο οποίος ζυγίζει 10 τόνους, έχει διάμετρο 6 μέτρα και στηρίζεται σε άξονα από χυτό χάλυβα διαμέτρου 40 εκ. και μήκους 5 μέτρων, αποτελεί ένα εξαιρετικό και σπάνιο δείγμα ναυπηγικής τέχνης. Η όλη επιχείρηση χρηματοδοτήθηκε από χορηγία της οικογένειας Πατέρα και η τελευταία φάση της μεταφοράς υλοποιήθηκε από το ΝΕΩΡΙΟ Σύρου που διέθεσε ειδικό εξοπλισμό και δεκαμελή ομάδα.
Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι γυρίστηκε και ντοκιμαντέρ με το θέμα της ανέλκυσης του πατρίς το όποιο και βραβεύτηκε.
Για την Ιστορία Υπάρχει και ένα ακόμα ναυάγιο πάλι με πλοίο που ονομαζόταν ΠΑΤΡΙΣ και εμβολιαστικής το άλλο διάσημο και ιστορικό πλοίο της εποχής.. Αλλά αυτά είναι μια άλλη ιστορία που θα την πούμε μια άλλη φορά..
Δείτε τώρα τις φωτογραφίες που έχουν σπάσει στα χέρια μας.
Πηγές: Βιομηχανικό μουσείο Ερμούπολης. Προσωπικά αρχεία και έρευνες. Ιντερνετικες πηγές Φωτογραφικό αρχείο kostas ladas
Γράφει:O δημοσιογράφος και Ιστορικός Παναγιώτης Κουλουμπής
