Από το Βέλικο Τάρνοβο στη σκληρή επίθεση στα Πετράλωνα κι από εκεί στον Ευαγγελισμό, στο Παρίσι και στην Ευρωβουλή. Η ζωή μιας γυναίκας που αρνείται να μάθει τι σημαίνει φόβος
«Από μικρή διάβαζα λογοτεχνία, έτσι ώστε να είμαι καλύτερη στο σχολείο. Τώρα προτιμώ να διαβάζω φιλοσοφία, ψυχολογία και πολιτική. Μου αρέσει να μαθαίνω πώς εξελίχθηκαν οι κοινωνίες. Είμαι αυτή που είμαι, γιατί ενδιαφέρθηκα για τη γνώση και τη σοφία…».
Το κρύο στην πόλη είναι έντονο τη νύχτα της 22ης Δεκεμβρίου του 2008. Η ρουτίνα είναι η ίδια όπως κάθε μέρα για τη μετανάστρια από τη Βουλγαρία που καθαρίζει στο σταθμό του ηλεκτρικού στο Μαρούσι. Τελειώνει τη βάρδια της, αλλάζει ρούχα και παίρνει το τρένο επιστροφής για τα Πετράλωνα, όπου με κόπο έχει φτιάξει μια όμορφη ζωή για τη μητέρα και τον 12χρονο τότε γιο της. Ολα δείχνουν όπως πάντα, μόνο που στα λίγα μέτρα διαδρομής από το σταθμό στο σπίτι δυο άγνωστοι την ακινητοποιούν, ο ένας της ρίχνει και την αναγκάζει να καταπιεί βιτριόλι.
Μια στιγμή κι όλα αλλάζουν στις ζωές των ανθρώπων. Μόνο που στην περίπτωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα δεν δείχνει να ισχύει κάτι τέτοιο. Ακόμα και το αδιανόητο βασανιστήριο στο οποίο την υπέβαλλαν άγνωστοι δράστες με προφανή στόχο να την κάνουν να σιγήσει, να φοβηθεί, να την εξοντώσουν φυσικά και ηθικά, δεν έπιασε. «Η πρώτη νίκη ήταν ότι έζησα» διαμηνύει η ίδια μόλις καταφέρνει να γράψει από το δωμάτιο του Ευαγγελισμού, όπου μέσα από απανωτές επεμβάσεις ξεκινά η προσπάθεια να αποκατασταθεί η αναπνοή, η ομιλία, η όραση και ο κατεστραμμένος οισοφάγος της.
Το κορίτσι που δεν φοβήθηκε το κρύο
Ο οίκτος είναι ένα πρώτο συναίσθημα που έρχεται να κυριαρχήσει όταν θυμάται κανείς την άγρια επίθεση, την οποία υπέστη η Κωνσταντίνα Κούνεβα. Ο,τι προηγείται κι ό,τι έπεται αυτής είναι αρκετό για να τον απορρίψει.
Γεννήθηκε το 1964 στη Σιλίστρα, στη βορειοανατολική Βουλγαρία. Είχε φτωχικά παιδικά χρόνια. Κυνήγησε ένα καλύτερο μέλλον, φεύγοντας για σπουδές στην ιστορία και στην αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Βέλικο Τάρνοβο. Οι καιροί τότε ήταν δύσκολοι και το πτυχίο της δεν αρκούσε για να της προσφέρει μια θέση με βιώσιμο μισθό. Αναγκάστηκε να κάνει διάφορες δουλειές άσχετες με τις σπουδές της. Ανοιξε κατάστημα με ρούχα, δούλεψε σε εργοστάσιο με χαρτικά, ταξίδευε στη Ρουμανία έπαιρνε εμπορεύματα και τα πουλούσε πίσω στη χώρα της. «Δεν ντρεπόταν καμία δουλειά» θυμόταν ο νονός του γιου της σε εκπομπή του Αλέξη Παπαχελά, ένα μήνα μετά την επίθεση. «Και δεν έπεφτε ποτέ το ηθικό της! Είχε υποστεί τρομερά κρύα. Επρεπε να είναι έξω στον πάγκο της από τις 8 το πρωί σε θερμοκρασίες που έφταναν τους -20, όμως ήταν πάντα χαμογελαστή και ήρεμη. Κι όταν τελείωνε τη δουλειά, πήγαινε και αγόραζε ψωμί και σαλάμι για το σπίτι και ήταν τόσο χαρούμενη που είχε καταφέρει να εξασφαλίσει το φαγητό!».
Στη Βουλγαρία ερωτεύτηκε κι έκανε ένα παιδί, στην Ελλάδα ήρθε για τις ανάγκες της υγείας του γιου της, του πεντάχρονου (2001) τότεΜανουέλ, ο οποίος εγχειρίστηκε με επιτυχία στο Ωνάσειο. Για να επιβιώσουν, έπιασε δουλειά αρχικά σε αποθήκη σούπερ μάρκετ, αργότερα στην ΟΙΚΟ.ΜΕΤ, εταιρεία καθαρισμού του ΗΣΑΠ, όπου εργαζόταν ήδη η μητέρα της.
Ηξερε ότι στη Βουλγαρία τα συνδικάτα ήταν ισχυρά, γράφτηκε στο σωματείο, κι άρχισε να διαβάζει και να ενδιαφέρεται για την ιστορία των κοινωνικών αγώνων στην Ελλάδα.
Παράλληλα, μεγάλωνε το γιο της χωρίς να του λείπει τίποτα. Του πήρε υπολογιστή και βρήκε τρόπο να τον στείλει μέχρι και για μαθήματα πιάνου σε σχολή του Δήμου. Η Ελλάδα έγινε το σπίτι της και η ζωή έδειχνε καλύτερη, μέχρι που ξεκίνησαν τα προβλήματα στη δουλειά. Αντιστάθηκε στο φόβο που καλλιεργήθηκε, διεκδίκησε ρεπό που χάνονταν, αρνήθηκε να αλλάξει πόστο. Ως συνδικαλίστρια δεν επιτρεπόταν να απολυθεί. Φίλες και συνάδελφοι εκείνων των χρόνων περιγράφουν πώς σιγά σιγά απομονώθηκε μέσα σε κλίμα φόβου και δυσπιστίας.
Τα εξώδικα που έφταναν στο σπίτι της, οι απειλές ότι θα απελαθεί ή τα υβριστικά τηλεφωνήματα που απειλούσαν ανοιχτά την ίδια και το γιο της δεν την πτόησαν. Σε συνέντευξη σε Βέλγο δημοσιογράφο έλεγε ότι έχει δεχτεί απειλές για τη ζωή της. Λίγες εβδομάδες μετά, κι ενώ η επίθεση είχε ήδη μεσολαβήσει, ο ίδιος συντετριμμένος ομολογούσε ότι τότε είχε θεωρήσει μάλλον υπερβολικούς τους ισχυρισμούς της…
«Η ίδια η κοινωνία αρρώστησε τους δράστες»
Μετά την επίθεση, η μητέρα της καταγγέλλει ότι η αστυνομία αδρανεί, θεωρώντας ότι πρόκειται για ενδοοικογενειακή υπόθεση. Ομως, ένας άλλος, εξαιρετικά δραστήριος μηχανισμός έχει μόλις κινητοποιηθεί:«Κωνσταντίνα δεν είσαι μόνη» φωνάζει το σύνθημα που σαν κύμα απλώνεται στους δρόμους της Αθήνας για τη γυναίκα που αρνείται να ηττηθεί σε απανωτές μάχες ζωής στον 9ο όροφο τουΕυαγγελισμού.
Το όνομά της γίνεται πια σύμβολο αγώνα. Ο κόσμος, που εμπνέεται από τη στάση ζωής ενός τραγικού θύματος που όμως δεν δέχεται να περιοριστεί στο ρόλο, είναι αυτός που τη στηρίζει από την πρώτη στιγμή της μεγάλης μάχης στον Ευαγγελισμό μέχρι τη σημερινή εκλογή στην Ευρωβουλή -χωρίς να ξοδέψει ούτε ένα ευρώ για προεκλογική εκστρατεία.
Συμβουλεύει το γιο της να μην τρέφει αισθήματα εκδίκησης για τους δράστες («δεν ξέρουμε πώς μεγάλωσε αυτός που μου το έκανε αυτό. Πώς του συμπεριφέρονταν η μαμά του και ο μπαμπάς του. Του λέω ότι αυτούς τους ανθρώπους η ίδια η κοινωνία τους αρρώστησε…»).
Αν μπορούσε να γυρίσει το χρόνο πίσω, πάλι τα ίδια θα έκανε, λέει χωρίς δισταγμό (σε συνέντευξή της στους Πρωταγωνιστές ένα χρόνο μετά την επίθεση) και με ένα σταθερό σφύριγμα να συνοδεύει την ανάσα της που υποστηρίζεται από μηχάνημα. «Δεν φοβάμαι» λέει. «Ο φόβος δεν βοηθά, ο φόβος δεν σε αφήνει να είσαι ελεύθερος, ο φόβος είναι καταστροφή».
Σε εργατική πολυκατοικία στο Παρίσι
Εξι χρόνια μετά την επέμβαση και τα χειρουργεία παραμένουν σταθερά μέρος της ζωής της -έχουν μεσολαβήσει πάνω από 30,απομένουν κι άλλα- που συνεχίζεται πια στο Παρίσι, για να μπορεί να παρακολουθείται από εξειδικευμένους γιατρούς. Αναπνέει δύσκολα, έχει προβλήματα με το στομάχι της, βλέπει λίγο από το ένα μάτι. Μαζί με τον 18χρονο σήμερα γιο της, ζουν σε μια από τις εργατικές πολυκατοικίες στην περιοχή της Ναντέρ, περιτριγυρισμένοι από μετανάστες από όλα τα μέρη του κόσμου.
“Είναι λίγο μοναχικά, αλλά τα καταφέρνουμε” δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη στην Καθημερινή. Στο πλευρό της βρίσκεται ένα δίκτυο φίλων, Βούλγαρων, Ελλήνων και Γάλων φοιτητών, αλλά και γαλλικού συνδικάτου, οι οποίοι βοηθούν τις επαφές της με εξειδικευμένους γιατρούς. Η περίπτωσή της είναι εξαιρετικά δύσκολη λόγω όχι μόνο των εξωτερικών αλλά και των εσωτερικών βλαβών. Στην περίπτωσή της, όμως, η ιστορία έχει δείξει πως τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο.
Η απόφαση του δικαστηρίου ήταν μιας μορφής δικαίωση καθώς της επιδικάστηκε αποζημίωση 250.000 ευρώ -ωστόσο δεν έχει τελεσιδικήσει ακόμα. Οι δράστες της επίθεσης παραμένουν ασύλληπτοι, όμως ο στόχος τους, όσο σκληρό μέσο κι αν χρησιμοποίησαν, απέτυχε οικτρά. Η Κωνσταντίνα Κούνεβα ζει, αρθρώνει λόγο και είναι στην Ευρωβουλή.
