Ποιος ηταν αυτος ο Ιωάννης Χαλκιάς ο Αεροπόρος και γιατί οι παλιοί Συριανοί του είχα αφιερώσει τον μικρό μεν αυτό δρόμο αλλά είχαν μπει στον κόπο να του αφιερώσουν;
Άλλη μια Άγνωστη πτυχή της Συριανής ιστορίας μας είναι η ιστορία του ξεχασμένου αυτού Νέου συμπολίτη μας Συριανού Ήρωα Πιλότου των Αρχών της Ελληνικής Αεροπορίας που κυριολεκτικά μαρτύρησε την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων.
Πόσοι έχετε προσέξει ένα μικρό ανηφορικό δρομάκι με σκαλάκια ακριβώς πίσω από το Δημαρχείο που ονομάζεται «Οδός Χαλκιά Αεροπόρου¨ και βρίσκεται ανάμεσα στο ρολόι και σε ενα μικρό γωνιακό πολύ παλιό σπιτάκι που παλαιοτερα ηταν πρώην τυπογραφείο;
Ποιός ήταν αυτός ο Αεροπόρος που η τοπική κοινωνία του αφιέρωσε αυτό τον μικρό δρομίσκο και ποια είναι η άγνωστη Ιστορία του;
Διαβάστε άλλη μια παντελώς άγνωστη πλην όμως ηρωική ιστορία ενός ακόμα Συριανού ΗΡΩΑ συμπολίτη μας που σε νεαρή ηλικία έδρασε, πολέμησε, διακρίθηκε πέθανε και τελικά Ηρωικοποιήθηκε από την πατρίδα του για να τον ξεχάσουν ύστερα οι επόμενες γενιές.
Ο Ιωάννης Χαλκιάς ηταν Χιακής καταγωγής αλλά γεννήθηκε μεγάλωσε, πέρασε τα μαθητικά του χρόνια και έζησε τα εφηβικά χρονιά της νιότης του πριν καταταγεί στην Πολεμική Αεροπορία στην Σύρο.
Το ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Σύρο το αποδεικνύουν επίσημα τα Μητρώα Ερμουπόλεως και την υπηρεσία του ως Αεροπόρος της Ελληνικής Αεροπορίας την επικυρώνουν πολλά έγραφα της ΠΑ όπως το «Φύλλων Ταυτότητος» πτυχιούχου αεροπόρου Σημαιοφόρου Ι. Χαλκιά την περίοδο τον καιρό που είχε αποσπαστεί ως εκπαιδευτής στη Στρατιωτική Αεροπορία. (Αρχείο Π.-Β.Π. μέσω Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος)
Αλλά και πολλές φωτογραφίες όπως θα δείτε και θα διαβάσετε παρακάτω.
Γεννήθηκε το 1893 Στην Ερμουπόλη και αυτό είναι καταγεγραμμένο από τα επίσημα μητρώα της Ερμούπολης. Η Καταγωγή των γονέων του ηταν από τα Καρδάμυλα της Χίου. Δεν ξέρουμε πως βρέθηκε η οικογένεια του στην Σύρο. Πιθανώς ακλούθησαν τους χιλιάδες άλλους Χιώτες πρόσφυγες που από την πονεμένη Χίο ξεκίνησαν και βρήκαν μια νέα πατρίδα στην Σύρο.
Ως ακόμα τις προηγούμενες δεκαετίες παλιοί Συριανοί (από έρευνες και συζητήσεις που έκανα κατά την γραφή του άρθρου) θυμούνται την οικογένεια του και ιδιαίτερα την μητέρα του. Ήταν καλή οικογένεια. Νοικοκυραίοι και ευγενική αστική οικογένεια.
Πιθανώς το σπίτι τους ήταν εκείνο το σημείο που είναι αναρτημένη η πινακίδα που γράφει το όνομα του πίσω από το Δημαρχείο. Κατά άλλους το σπίτι τους ηταν αυτό που τώρα επισκευάζεται και είναι καλυμμένο με το πράσινο δίκτυ. Πιθανότητες επαναλαμβάνω. Αλλά είμαστε σίγουροι πως το σπίτι τους ηταν σε αυτήν την οδό. Και αν δεν ηταν αυτό σίγουρα ηταν μέσα σε αυτόν τον δρόμο.
Όπως είπαμε μεγάλωσε στην Σύρο. Όπως πολλά νέα παιδιά έτσι και αυτόν τους πρόλαβαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι. (1912-1913)
Έτσι λοιπόν κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων κατατάχθηκε ως εθελοντής στο Ναυτικό Σώμα, όπου διακρίθηκε για την τόλμη και το θάρρος του. Στη συνέχεια σπούδασε στην Αεροπορική Σχολή του Ετάμπ της Γαλλίας, απ’ όπου πήρε το δίπλωμα του οδηγού αεροπόρου και τοποθετήθηκε ως εκπαιδευτής στην Αεροπορική Βάση Φαλήρου.
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Μακεδονικού Μετώπου έχοντας για ορμητήριο το αεροδρόμιο Θάσου. Εκτέλεσε αποστολές σε μεγάλο βάθος στο εχθρικό έδαφος επιδεικνύοντας γενναιότητα και ανδρεία.
Στις 25 Ιουνίου 1917 κατά την εκτέλεση νυκτερινής επιδρομής εναντίον γερμανικών οχυρών στα Δαρδανέλια, το αεροπλάνο του τύπου Sopwith Camel, στο οποίο επέβαινε ως χειριστής, χτυπήθηκε απ’ τα ισχυρά αντιαεροπορικά πυρά του εχθρού και κατέπεσε στην Καλλίπολη, όπου ο Χαλκιάς συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Τούρκους και υπέστη μαρτυρικό θάνατο μαζί με τον παρατηρητή Σημαιοφόρο Λάζαρη Βαρθολομαίο.
Η Ιστορία όπως είναι καταγεγραμμένη στα αρχεία της Πολεμικής Αεροπορίας και στα κατα καιρους εκδοθέντα επίσημα μουσειακά και ιστορικα εντυπα είναι η παρακάτω.
Βρισκόμαστε στον Α παγκόσμιο πόλεμο. 1917.
Ο πόλεμος αυτος έμεινε γνωστός για την φρίκη του, τα τρομερά στρατηγικά λάθη των στρατηγών και για τους αδίκους θανάτους χιλιάδων νέων παιδιών στρατιωτών που εφόρευσαν απέναντι σε ένα όπλα που εκείνη την εποχή εφευρίσκοντας, Στην περιοχή της τουρκικής γης που ονομάζεται Δαρδανέλια, οι Βρετανοί στρατηγοί ευελπιστούσαν ότι θα υπερφαλάγγιζαν όλη την Ευρώπη ώστε να ενισχυθεί η Ρωσία κι έστειλαν νέους κυρίως από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία απέναντι σε ισχυρές οχυρώσεις και ένα εξαιρετικά προετοιμασμένο εχθρό.
Δεν ήταν μόνο ο στρατός ξηράς που πέθαινε στον πόλεμο αυτόν. Σε αυτόν τον πόλεμο έγινε και χρήση για πρώτη φορά του αεροπορικού όπλου.
Στον πόλεμο αυτόν συμμετείχε και η Ελλάδα και όπως σας είχα πει στο άρθρο σχετικά με τον «τρελοκαμπέρο» Μοραΐτικη, το ναυτικό ως πρωτοπόρο συνέδραμε τα μέγιστα με τη τότε πολύ πρωτοπόρα ελληνική ναυτική αεροπορία.
Ήταν 25 Ιουνίου του 1917 και σε μια από αυτές τις τρομερές αερομαχίες ηταν που ο Χαλκιάς έγραψε την δική του λαμπρή Ηρωική Ιστορία.
Οι σημαιοφόροι ήρωες επιχειρούσαν από τη Θάσο. Πετούσαν με ένα διθέσιο τροποποιημένο Sopwith Camel με απίστευτες εφευρετικές τροποποιήσεις από τα χέρια των Ελλήνων μηχανικών βάση του Ελληνικού γνωστού δαιμόνιου που τα είχαν κάνει απίστευτες πολεμικές μηχανές.
Το Πολεμικό Ναυτικό και η αεροπορία του όχι μόνο πετούσε με αυτά αλλά πολεμούσε κιόλας- ασύλληπτο για τα σημερινά δεδομένα.
Μάλιστα, στις εκδόσεις αυτές, είχαν δώσει κλίση στα δίδυμα πολυβόλα Vickers ώστε να διευκολύνουν λίγο αποστολές πολυβολισμού στόχων εδάφους (strafing).
Όπως είπαμε συνήθιζαν να επιχειρούν νύκτα.
Σε μία τέτοια νυχτερινή αποστολή προσβολής τουρκικών οχυρών ήταν που οι σημαιοφόροι Χαλκιάς Ιωάννης και Λάζαρης Βαρθολομαίος ήρθαν αντιμέτωποι με μια εχθρικη αντιαεροπορική βροχή από μολύβι. Το αεροσκάφος του έπληγε και τελικά κατέπεσαν δυστυχώς για αυτούς μέσα στις εχθρικές περιοχές μην μπορώντας να οδηγήσουν το λαβωμένο αεροπλάνο τους έξω από αυτές.
Εκείνη την εποχή όταν ένα αεροπλάνο καταρρίπτοντας επειδή δεν πετούσαν με μεγάλες ταχύτητες ηταν πολύ ορατό., φανερά στα ματιά όλων.
Έτσι λοιπόν γρήγορα συνελήφθησαν από τους Τούρκους. Τους οδήγησαν και τους δυο στο οχυρό της Καλλίπολης.
Υποσίτισαν φριχτά βασανιστήρια για να πουν αποκαλύψουν πληροφορίες και να προδώσουν τόπους, στρατηγικές περιοχές κτλ.
Κυριολεκτικά μαρτύρησαν σαν Άγιοι. Ήταν Άγιοι.. Άγγελοι εφ σον πετούσαν.
Οι δυο Έλληνες πιλότοι δεν είπαν ούτε μια κουβέντα στους Τούρκους.
Και αφού δεν αποκάλυψαν τίποτα, οι Τούρκοι τους εκτέλεσαν.
Πέθαναν υπέρ Πατρίδος, τιμώντας τους προγόνους και τους συναγωνιστές μόνοι πίσω από τις εχθρικές δυνάμεις με μόνο εφόδιο και παρέα στον θάνατο τους την πίστη στην πατρίδα τους.
Άφησαν όμως μια πολύ μεγάλη παρακαταθήκη.
Αξίζει να πούμε λίγα πράγματα για τα αεροπλάνα Sopwith Camel αλλά και γενικότερα για τα αεροπλάνα της εποχής εκείνης.
Αυτό που πρέπει να έχετε στον μυαλό σας είναι ότι τα αεροπλάνα εκείνης της εποχής δεν είχαν καμία σχέση με τα υπερσύγχρονα σημερινά αεροπλάνα. Τα αεροπλάνα της εποχής εκείνης ήταν σχεδόν ξύλινα η από ελαφρύ ψεύτικο μέταλλο. Η επένδυση τους ήταν από ένα λεπτό στρώμα αλουμινίου και πολλές φορές δεν ήταν ούτε αλουμίνιο αλλά απλό χοντρό ύφασμα.
Πετούσαν χωρίς πολλά μηχανήματα αερο πλοήγησης και όπλων. Για πρώτη φορά όπλα έβαλαν οι δαιμόνιοι Έλληνες πιλότοι .
Ήταν εντελώς ευάλωτα στις σφαίρες και στα πυρά είτε αυτά ερχόταν από τον αέρα στις αερομαχίες είτε από το έδαφος.
Όσοι έχετε επισκευή το Πολεμικό Μουσείο Αθηνών θα έχετε δει στην πίσω μεριά του το Ομοίωμα του πρώτου ελληνικού πολεμικού αεροπλάνου Henry Farman. Υπάρχει και σε φωτογραφία στο άρθρο αυτό. Μια εντελώς ευάλωτη ιπταμένη κατασκευή. Με κάτι τέτοια πετούσαν στα πρώτα χρονιά οι Έλληνες πιλότοι μας.
Το Sopwith Camel τώρα που πετούσε ο Ιωάννης Χαλκιάς ήταν πιο σύγχρονο. Ήταν ένα εξαιρετικό μαχητικό σε παγκόσμιο επίπεδο, για την εποχή του. Για την Ελληνική Ναυτική Αεροπορία, το Sopwith Camel 1F.1 ήταν την περίοδο 1918-1922, ότι ήταν τo PZL Ρ.24F/G για την ΕΒΑ την περίοδο 1938-1941. Ήταν το αεροσκάφος το οποίο ανέλαβε το βάρος των αποστολών δίωξης την αντίστοιχη περίοδο. Η σπονδυλική στήλη του στόλου των καταδιωκτικών. Το ζήτημα όμως εστιάζεται στο γεγονός ότι τα πρώτα Sopwith Camel χρησιμοποιήθηκαν από τη Μοίρα Ζ, τον Αύγουστο του 1917.
ΑΙΕΝ ΥΨΙΚΡΑΤΕΙΝ ΤΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΚΡΑΤΟΣ!
Τιμή και Δόξα λοιπόν στους Αεροπόρους σημαιοφόρους Χαλκιά Ιωάννη από την Σύρο και στον Λάζαρη Βαρθολομαίο από την Μεσσηνία που έπεσαν στις 25 Ιουνίου του 1917 κατά την εκτέλεση του καθήκοντος μετά από μαρτυρικό θάνατο στα χέρια των εχθρικών τουρκικών δυνάμεων.
ΑΘΑΝΑΤΟΙ!
Πηγή: Προσωπικές Έρευνες. Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΙΠΤΑΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ 1912 – 1946 Ταξίαρχου (Ι) ε.α. Βασιλείου Οικονόμου ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Π.Α. Εκδότης: ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑ Copyright © 2010, Έρευνα: ΤΑΞΙΑΡΧΟΣ (Ι) ε.α. ΒΑΣ. ΑΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (1933-2007), Εκτύπωση: ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΠΑ ISBN 978-960-86135-9-1 Έτος 2010 *Επετειακή έκδοση μη εμπορεύσιμη *Επιτρέπεται η έντυπη ή ηλεκτρονική αναπαραγωγή αποσπασμάτων κειμένου ή φωτογραφιών, με την προϋπόθεση της αναγραφής της πηγής. ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ – ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΕΣΟΝΤΩΝ 1908-2010. – Αρχείο Π.-Β.Π- τεύχος “ΙΚΑΡΟΣ” της Σχολής Ικάρων – Επίσημη Σελίδα του Γενικού Επιτελείου Στρατού. ΠΑΣΟΙΠΑ Ιστοσελίδα covertangels.net
Έρευνα, Δημοσιογραφική Επιμέλεια. Προσαρμογή κειμένων
Παναγιώτης Κουλουμπής
