Γεννημένη στις 4 Απριλίου 1928 στο Σαιντ Λούις του Μιζούρι, η Μάγια Αγγέλου, λιγότερο γνωστή ως Μαργκερίτ Άννι Τζόνσον, υπήρξε αναγνωρισμένη Αφρικανή-Αμερικανή συγγραφέας, αυτοβιογράφος και ακτιβίστρια.
Η Αγγέλου σημείωσε μια μεγάλη καλλιτεχνική πορεία ως τραγουδίστρια, χορεύτρια, ηθοποιός, συνθέτρια, πρώτη μαύρη σκηνοθέτις στο Χόλυγουντ αλλά και πρώτη Αφρικανή-Αμερικανή οδηγός τρόλεϊ στο Σαν Φρανσίσκο, όμως έγινε περισσότερο γνωστή μέσα από τα δοκίμια, τα θεατρικά και τα ποιήματά της.
Η συστηματική ενασχόλησή της με τη λογοτεχνία ξεκίνησε μετά το βιασμό της από το φίλο της μητέρας της, όπου και παρουσίασε αφωνία για 5 χρόνια. Τότε, η γιαγιά της την παρακίνησε να ξεκινήσει να γράφει, κάτι που έγινε τελικά καταφύγιο και παρηγοριά της. Το λογοτεχνικό της έργο, ωστόσο, ενδυνάμωσε και ενέπνευσε, εκτός από εκείνη, γενιές (Αφρικανών-Αμερικανών) γυναικών αλλά και των ανθρώπων που βιώνουν τη φυλετική, πολιτισμική και έμφυλη προκατάληψη, διάκριση και κακοποίηση να συνεχίσουν να παλεύουν για το δίκαιο ενώ έφερε στο προσκήνιο τη διαφορετικότητα προτρέποντας σε διαρκή αγώνα και πίστη στις δυνάμεις του ανθρώπου. Άλλοτε, πάλι, το έργο της εξυμνεί με πάθος την ελευθερία μέσα από τις αντιθέσεις και τις μεταφορές που χτίζονται στίχο-στίχο, το προσωπικό ύφος που αγκαλιάζει και τον πιο απρόσωπο αναγνώστη και τη δυναμικότητα του κηρύγματος των επαναλήψεων λέξεων και φράσεων. Όπως η ίδια λέει, «Όλο μου το έργο, η ζωή μου, ό,τι κάνω αφορά την επιβίωση; όχι εκείνη την ευτελή, απαίσια, μονότονη επιβίωση μα εκείνη που ενέχει χάρη και πίστη. Κι ενώ κανείς συναντά πολλές ήττες [στη ζωή], δεν πρέπει να ηττηθεί».
Όντας υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων, εργάστηκε σθεναρά για τη διεκδίκησή τους κοντά στους Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ και Μάλκολμ Χ. Αργότερα, πάλι, θα της προταθεί ο τίτλος της καθηγήτριας Αμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ και σειρά τίτλων από εγχώρια Πανεπιστήμια όπως και του εξωτερικού. Σημαντικός, βέβαια, κρίνεται και ο πολιτικός ρόλος που ανέλαβε στις πρωθυπουργικές επιτροπές του 1975 και 1977. Το 2000 της απονεμήθηκε το Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών από τον πρόεδρο Μπιλ Κλίντον ενώ 10 χρόνια αργότερα, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον Μπάρακ Ομπάμα. Τέλος, προτάθηκε για τα βραβεία Τόνυ και Έμμυ καθώς και το βραβείο Πούλιτζερ.
Πέθανε το 2014 αψηφώντας καθόλη τη διάρκεια της ζωής της τις κοινωνικές νόρμες, προωθώντας τα δικαιώματα των γυναικών και των μαύρων και αφήνοντας παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές ένα έργο νοηματικά πλούσιο και καλλιτεχνικά μοναδικό.
Η AUThors με αφορμή την 4η Μαϊου, ημέρα εορτής της Εργατικής Πρωτομαγιάς για το 2021, αφιερώνει το ποίημα της Μάγιας Αγγέλου «Γυναικεία Δουλειά» σε όλες τις εργάτριες που δεν πτοήθηκαν από την πανδημία και τις καταστροφικές συνέπειες που αυτή έχει στην ιδιωτική και δημόσια σφαίρα δράσης τους.
Μπορείτε να διαβάσετε το ποίημα εδώ:
-Γυναικεία Δουλειά-
Έχω να νταντεύσω τα παιδιά
Στα ρούχα να ρίξω μπαλωσιά
Το πάτωμα να σφουγγαρίσω
Φαγητό να πάω να ψωνίσω
Ύστερα, κοτόπουλο να τηγανίσω
Το μωρό να το σκουπίσω
Μια παρέα να ταΐσω
Το χορτάρι να ξυρίσω
Μπλούζες για σιδέρωμα
Κουτσούβελα για γέμισμα
Κείνη η κονσέρβα πρέπει να ανοιχτεί
Τούτη η καλύβα να φτιασιδωθεί
Στους αρρώστους να ρίξω μια ματιά
Το βαμβάκι να μαζέψω, τελικά.
Λάμψε μέ, λιακάδα
Βρέξε μέ, βρέξε
Πέστε, δροσοσταλίδες, απαλά
Δροσίστε το μέτωπό μου μια ακόμα φορά.
Αγέρα, φύσα μέ μακριά από δω
Με τον σφοδρότερο άνεμό σου
Άσε μέ να αιωρούμαι στα ουράνια πέλαγα
‘Μέχρι να μπορέσω να δυναμώσω ξανά.
Να πέφτετε νιφάδες, ελαφρά
Καλύψτε μέ με λευκά
Κρύα παγωμένα φιλιά και
Αφήστε να ξαποστάσω απόψε.
Ήλιε, βροχή, ουρανέ με τις καμπύλες σου
Βουνό, ωκεανοί, φύλλο και πέτρα,
Λάμψε αστέρι, άστραψε φεγγάρι
Είστε τα μόνα που μπορώ να πω δικά μου.
(And Still I Rise. Random House 1978)
Πηγές | WeirdSister, PoetryFoundation, WomenoftheHall, Women History, OHSU, MprNews, MinneapolisFederation, AmericanProgress, NBCnews, WNYC, Bwint, TeenVogu
το είδαμε στο :http://AUThors
