Συνέντευξη με την εικαστικό που εμπνέεται από τη γυναικεία ταυτότητα και τη σεξουαλικότητα.
Παναγιώτης Κούστας
“Είμαι η Ειρήνη και κάνω μαγικά τρικ”. Έτσι συστήνεται η Ειρήνη Καραγιαννοπούλου σε όσους δεν τη γνωρίζουν. Στην πραγματικότητα, είναι μια πολύπλευρη, ανήσυχη και απενοχοποιημένη εικαστικός που εκφράζεται με χίλια δυο μέσα, εστιάζοντας συχνά στη γυναικεία ταυτότητα και τη σεξουαλικότητα. Με αφορμή την έκδοση του δεύτερου τεύχους του femzine της Janus, την προβολή του ντοκιμαντέρ Άβατον στο 25o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και την ατομική της έκθεση Light Snacks and Heavy Makeup, που ετοίμασε σε συνεργασία με το δίδυμο των Hippolyte Hentgen και θα φιλοξενείται στην γκαλερί A.Antonopoulou.Art, αποφασίσαμε να τη γνωρίσουμε καλύτερα.
Πώς περιγράφεις τη δουλειά που κάνεις;
Κλείνομαι στη σπηλιά μου, όπως αποκαλώ το ατελιέ μου, και εργάζομαι ακατάπαυστα, σε καθημερινή βάση. Δοκιμάζω νέες τεχνικές, πειραματίζομαι, καταστρώνω σχέδια, δράσεις και συνεργασίες. Επίσης, μαζί με τη Γαλλίδα μοντέρ Sandrine Cheyrol αποτελούμε το ντουέτο των Twin Automat Films. Παράλληλα, εκδίδω το Janus, ένα ιδιότυπο femzine/καλλιτεχνικό project. Τα έργα μου συχνά θίγουν θέματα ταυτότητας. Με αφορά προσωπικά το γυναικείο ζήτημα αλλά και η σεξουαλικότητα. Αντλώ υλικό από την ποπ κουλτούρα, από την ιστορία της τέχνης, από περιοδικά, από μέρη που δεν τα περιμένει κανείς, από παντού σχεδόν. Είμαι ανήσυχη από τη φύση μου, δεν πτοούμαι με τίποτα και δεν κάνω όσα κάνω για να δρέψω δάφνες. Η μεγαλύτερη επιτυχία και επιβράβευση για μένα ήταν, είναι και θα είναι η χαρά που νιώθω όταν δημιουργώ.
Τι ακριβώς είναι το project Janus;
Τη δεκαετία του ’70 υπήρχαν δύο περιοδικά με το όνομα Janus. Το πρώτο ήταν ένα fanzine που εκδιδόταν στο Μάντισον του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ και είχε ως αντικείμενο την επιστημονική φαντασία και τη φεμινιστική ποίηση. Το άλλο ήταν ένα λονδρέζικο περιοδικό με S&M περιεχόμενο. Το ένα Janus βρισκόταν στον αντίποδα του άλλου. Κι όμως, κυκλοφορούσαν την ίδια δεκαετία, κάτι που συνάδει απόλυτα με την ιδέα του Ιανού, του θεού με τα δύο κεφάλια, συμβόλου της δυϊκότητας. Με αφορμή αυτή την ιστορία, αποφάσισα να στήσω ένα νέο Janus που θα συνομιλεί και με τους δύο αυτούς κόσμους. Επέλεξα σελίδες από σκανδιναβικά soft erotica περιοδικά της δεκαετίας του ’60 και ξεκίνησα να παρεμβαίνω ζωγραφικά πάνω στα σώματα των φωτογραφιών με τις γυμνές γυναίκες. Μετέτρεψα τα στήθη τους σε ανανάδες και λουλούδια, κάλυψα τα μάτια τους με μάσκες, τις έντυσα με λαιμούς κύκνων και σύννεφα. Με αυτές τις κάπως “πειρατικές” παρεμβάσεις ήταν λίγο σαν να ματαίωνα τον ηδονοβλεπτικό χαρακτήρα αυτών των εικόνων.
Αφού συγκέντρωσα το οπτικό υλικό, έγραψα μικρές συνοδευτικές λεζάντες που, αν τις ενώσεις, προκύπτει ένα ζωηρό φεμινιστικό μανιφέστο, με στοιχεία science fiction. Το δικό μου Janus πρωτοκυκλοφόρησε το 2020 στο πλαίσιο της έκθεσης Lipiu στον χώρο του A-Dash στην Αθήνα. Τυπώθηκαν 150 αντίτυπα και τον σχεδιασμό επιμελήθηκε το δημιουργικό στούντιο SEBR. Το δεύτερο τεύχος του περιοδικού κυκλοφόρησε πρόσφατα με δικές μου εικόνες και κείμενα που επέλεξε η επιμελήτρια σύγχρονης τέχνης Χριστίνα Πετκοπούλου. Η παρουσίαση έγινε στο βιβλιοπωλείο Hyper Hypo. Παράλληλα, κάποια από τα έργα του Janus εκτέθηκαν στην γκαλερί Blackbird Rook στο Λονδίνο και με την ευκαιρία σας ενημερώνω ότι το τρίτο τεύχος είναι ήδη στα σκαριά.
Τι θα δούμε στην έκθεση Light Snacks and Heavy Makeup που θα φιλοξενείται στην γκαλερί A.Antonopoulou.Art από τις 16/3 έως τις 4/4;
Η γκαλερίστα Αγγελική Αντωνοπούλου, που είναι μια γυναίκα με φωτεινό πνεύμα, αμέσως συμφώνησε όταν της πρότεινα να πραγματοποιηθεί στην γκαλερί της η προγραμματισμένη ατομική μου έκθεση σε συνεργασία με το δίδυμο των Παριζιάνων Hippolyte Hentgen. Συνεργάστηκα για πρώτη φορά μαζί τους κατά τη διάρκεια της καραντίνας και πρόσφατα η σειρά έργων που δημιουργήσαμε από κοινού έγινε βιβλίο, το Cocktail Hotell Astronaut, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Lendroit, αλλά και έκθεση που παρουσιάστηκε στο Mona Athens. Ερμηνεύοντας επί λέξει και ταυτόχρονα κάπως αλληγορικά τη φράση “Light snacks and heavy makeup”, σε αυτή την τριπλή ατομική έκθεση πρόκειται να δώσουμε βάρος στη ζωγραφική και στο κολάζ. Από τη μία, το “βαρύ πυροβολικό” της καλλιτεχνικής δημιουργίας με το μεγάλο παρελθόν και την τεράστια ιστορία. Από την άλλη, ένα φρέσκο και ελαφρύ μέσο που άντε να είναι το πολύ 100 ετών και συχνά –και πολύ λανθασμένα– θεωρείται εύκολο και επιπόλαιο. Εννοείται πως διαφωνούμε και πως θα υπερασπιστούμε με όλη μας τη δύναμη το κολάζ, όπως ακριβώς θα υπερασπιστούμε και τη γηραιά, αλλά σπινθηροβόλα κυρία, τη ζωγραφική.
Ποιες σκέψεις περνούν από το μυαλό σου κάθε 8η Μαρτίου, που γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας;
Φέτος την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας παρουσιάζεται στο 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης το Άβατον, μια ταινία με την υπογραφή των Twin Automat. Το δημιουργικό αυτό ντοκιμαντέρ είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου ζωγραφισμένο στο χέρι (animations, κολάζ) και μας πήρε πέντε χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί. Το θέμα του είναι το Άγιο Όρος από μια 100% γυναικεία οπτική γωνία. Είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια ταινία γύρω από τον μεγαλύτερο τόπο στη γη όπου απαγορεύεται η είσοδος στις γυναίκες… και εστιάζει σε αυτές. Η ταινία βασίζεται σε συζητήσεις με 25 γυναίκες όλων των ηλικιών, από διάφορα κοινωνικά στρώματα και με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Ανάμεσα σε πολλά άλλα μαθαίνουμε και τη γνώμη τους για τον αυστηρό κανόνα του αβάτου. Ακούγονται πολλές διαφορετικές απόψεις, δεν πρόκειται για μια ταινία προπαγάνδας, ίσα ίσα οι θεατές καλούνται να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα. Θέματα όπως αυτό θεωρούνται ταμπού στη χώρα μας και ακόμα και σήμερα δύσκολα τα θίγει κανείς. Ελπίζω ότι το Άβατον θα ανοίξει μια συζήτηση γύρω από αυτή τη μέχρι τώρα αυτονόητη και δεδομένη απαγόρευση. Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας είναι καλό να μας θυμίζει ότι δεν έχουμε κατακτήσει ακόμα την τόσο ποθητή ισότητα.
